Το μάθημα στοχεύει στην κατανόηση και στην εξοικείωση των φοιτητών/φοιτητριών με το δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης υπό το πρίσμα του συστήματος διακυβέρνησης και της πολιτικής οργάνωσης της Ένωσης. Το μάθημα ξεκινά με μια επισκόπηση της πορείας της ευρωπαϊκής ενοποίησης. Παρουσιάζονται επίσης η αποστολή της Ένωσης, οι στοχεύσεις της, οι αρμοδιότητές της και οι αρχές που διέπουν την άσκησή τους. Το μάθημα εστιάζει στη συνέχεια στη θεσμική αρχιτεκτονική της Ένωσης, στον ρόλο, στις αρμοδιότητες και στη λειτουργία των θεσμικών της οργάνων, στις νομικές πράξεις της Ένωσης, στις διαδικασίες παραγωγής τους, στη ρυθμιστική λειτουργία της Ένωσης, καθώς και σε διαδικασίες διαφοροποιημένης ολοκλήρωσης. Το μάθημα εξετάζει περαιτέρω βασικά θεωρητικά υποδείγματα της ευρωπαϊκής ενοποίησης και ολοκληρώνεται με την παρουσίαση θεμελιωδών εκφάνσεων της Ένωσης, με έμφαση στην Ένωση ως Πολιτική Ένωση, στην Ένωση ως Ένωση Αξιών και στην Ένωση ως Ένωση Δικαίου.

ΜΑΘΗΣΙΑΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ

Με την ολοκλήρωση του μαθήματος, οι φοιτητές/φοιτήτριες:

• έχουν κατανοήσει σε βάθος τους ιστορικούς λόγους διαμόρφωσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τη μετεξέλιξή της
• έχουν αποκτήσει γνώσεις για την αποστολή, τις στοχεύσεις και τις αρμοδιότητες της Ένωσης, σε συνδυασμό με τα κύρια θεωρητικά υποδείγματα αυτής
• έχουν αποκτήσει γνώσεις για τη θεσμική συγκρότηση της Ένωσης, το σύστημα λήψης αποφάσεων και τα βασικά χαρακτηριστικά της λειτουργίας της Ένωσης
• έχουν κατανοήσει το σύστημα των πηγών του δικαίου της Ένωσης, τα ρυθμιστικά εργαλεία της Ένωσης και τις σχέσεις μεταξύ εθνικού δικαίου και δικαίου της Ένωσης
• έχουν εξοικειωθεί με θεμελιώδεις πτυχές της Ένωσης, όπως η Ένωση ως Πολιτική Ένωση, η Ένωση ως Ένωση Αξιών και η Ένωση ως Ένωση Δικαίου
• διαθέτουν τις απαιτούμενες δεξιότητες για να προσεγγίζουν την Ένωση και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει διεπιστημονικά
• προσεγγίζουν το δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης in context, λαμβάνοντας υπόψη το ευρύτερο πλαίσιο εντός του οποίου παράγεται και εφαρμόζεται.

ΓΕΝΙΚΕΣ ΙΚΑΝΟΤΗΤΕΣ

Αναζήτηση, ανάλυση και σύνθεση δεδομένων και πληροφοριών, με τη χρήση και των απαραίτητων τεχνολογιών

Λήψη αποφάσεων Αυτόνομη εργασία

Εργασία σε διεπιστημονικό περιβάλλον Άσκηση κριτικής και αυτοκριτικής

Προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Το μάθημα στοχεύει στην κατανόηση και στην εξοικείωση των φοιτητών/φοιτητριών με το δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης υπό το πρίσμα του συστήματος διακυβέρνησης και της πολιτικής οργάνωσης της Ένωσης. Το μάθημα ξεκινά με μια επισκόπηση της πορείας της ευρωπαϊκής ενοποίησης. Στη συνέχεια, παρουσιάζονται η αποστολή της Ένωσης, οι στοχεύσεις της, οι αρμοδιότητές της και οι αρχές που διέπουν την άσκησή τους. Το μάθημα εστιάζει έπειτα στη θεσμική αρχιτεκτονική της Ένωσης, στον ρόλο, στις αρμοδιότητες και στη λειτουργία των θεσμικών της οργάνων, στις νομικές πράξεις της Ένωσης, στις διαδικασίες παραγωγής τους, στη ρυθμιστική λειτουργία της Ένωσης, καθώς και σε διαδικασίες διαφοροποιημένης ολοκλήρωσης. Το μάθημα εξετάζει επίσης βασικά θεωρητικά υποδείγματα της ευρωπαϊκής ενοποίησης και ολοκληρώνεται με την παρουσίαση θεμελιωδών εκφάνσεων της Ένωσης, με έμφαση στην Ένωση ως Πολιτική Ένωση, στην Ένωση ως Ένωση Αξιών και στην Ένωση ως Ένωση Δικαίου.

Το μάθημα αναπτύσσεται σε 13 ενότητες.

Τίτλος ενότητας	Βιβλιογραφία	Σύνδεσμος παρουσίασης
1.     Απαρχές και εξέλιξη του ευρωπαϊκού ενοποιητικού εγχειρήματος μέσω των Συνθηκών	Ν. Nugent, Πολιτική και Διακυβέρνηση στην Ευρωπαϊκή Ένωση (2012, Σαββάλας) Α. Πλιάκος, Το Δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (2018, Νομική Βιβλιοθήκη)	Θα αναρτηθεί υλικό στο eclass.
2.     Αποστολή, στοχεύσεις, αρμοδιότητες και αρχές άσκησης των αρμοδιοτήτων της Ένωση	Ν. Nugent, Πολιτική και Διακυβέρνηση στην Ευρωπαϊκή Ένωση (2012, Σαββάλας)   Α. Πλιάκος, Το Δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (2018, Νομική Βιβλιοθήκη)	Θα αναρτηθεί υλικό στο eclass.
3.     Θεσμική αρχιτεκτονική της Ένωσης (1/3)	Ν. Nugent, Πολιτική και Διακυβέρνηση στην Ευρωπαϊκή Ένωση (2012, Σαββάλας) Α. Πλιάκος, Το Δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (2018, Νομική Βιβλιοθήκη)	Θα αναρτηθεί υλικό στο eclass.
4.     Θεσμική αρχιτεκτονική της Ένωσης (2/3)	Ν. Nugent, Πολιτική και Διακυβέρνηση στην Ευρωπαϊκή Ένωση (2012, Σαββάλας) Α. Πλιάκος, Το Δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (2018, Νομική Βιβλιοθήκη)	Θα αναρτηθεί υλικό στο eclass.
5.     Θεσμική αρχιτεκτονική της Ένωσης (3/3)	Ν. Nugent, Πολιτική και Διακυβέρνηση στην Ευρωπαϊκή Ένωση (2012, Σαββάλας) Α. Πλιάκος, Το Δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (2018, Νομική Βιβλιοθήκη)	Θα αναρτηθεί υλικό στο eclass.
6.     Νομικές πράξεις και ρυθμιστική λειτουργία της Ένωσης (1/2)	Ν. Nugent, Πολιτική και Διακυβέρνηση στην Ευρωπαϊκή Ένωση (2012, Σαββάλας) Α. Πλιάκος, Το Δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (2018, Νομική Βιβλιοθήκη)	Θα αναρτηθεί υλικό στο eclass.
7.     Νομικές πράξεις και ρυθμιστική λειτουργία της Ένωσης	Ν. Nugent, Πολιτική και Διακυβέρνηση στην Ευρωπαϊκή Ένωση (2012, Σαββάλας) Α. Πλιάκος, Το Δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (2018, Νομική Βιβλιοθήκη)	Θα αναρτηθεί υλικό στο eclass.
8.     Θεωρητικές προσεγγίσεις του ευρωπαϊκού ενοποιητικού εγχειρήματος	Ν. Nugent, Πολιτική και Διακυβέρνηση στην Ευρωπαϊκή Ένωση (2012, Σαββάλας) Α. Πλιάκος, Το Δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (2018, Νομική Βιβλιοθήκη)	Θα αναρτηθεί υλικό στο eclass.
9.     Η Ένωση ως Πολιτική Ένωση: H δημοκρατική αρχή στο ενωσιακό οικοδόμημα	Ν. Nugent, Πολιτική και Διακυβέρνηση στην Ευρωπαϊκή Ένωση (2012, Σαββάλας) Α. Πλιάκος, Το Δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (2018, Νομική Βιβλιοθήκη)	Θα αναρτηθεί υλικό στο eclass.
10. Η Ένωση ως Ένωση Αξιών: Αξίες, Θεμελιώδη Δικαιώματα και Κράτος Δικαίου	Ν. Nugent, Πολιτική και Διακυβέρνηση στην Ευρωπαϊκή Ένωση (2012, Σαββάλας) Α. Πλιάκος, Το Δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (2018, Νομική Βιβλιοθήκη)	Θα αναρτηθεί υλικό στο eclass.
11. Η Ένωση ως Ένωση Δικαίου: Μηχανισμοί δικαστικής προστασίας (1/2)	Ν. Nugent, Πολιτική και Διακυβέρνηση στην Ευρωπαϊκή Ένωση (2012, Σαββάλας) Α. Πλιάκος, Το Δίκαιο τηςΕυρωπαϊκής Ένωσης (2018, Νομική Βιβλιοθήκη)	Θα αναρτηθεί υλικό στο eclass.
12. Η Ένωση ως Ένωση Δικαίου: Σχέση δικαίου της Ένωσης και εθνικού δικαίου (2/2)	Ν. Nugent, Πολιτική και Διακυβέρνηση στην Ευρωπαϊκή Ένωση (2012, Σαββάλας) Α. Πλιάκος, Το Δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (2018, Νομική Βιβλιοθήκη)	Θα αναρτηθεί υλικό στο eclass.
13. Ευρωπαϊκό δίκαιο και διακυβέρνηση: Διαφοροποιημένη ολοκλήρωση, σκέψεις και προβληματισμοί για το μέλλον	Ν. Nugent, Πολιτική και Διακυβέρνηση στην Ευρωπαϊκή Ένωση (2012, Σαββάλας) Α. Πλιάκος, Το Δίκαιο τηςΕυρωπαϊκής Ένωσης (2018, Νομική Βιβλιοθήκη)	Θα αναρτηθεί υλικό στο eclass.

ΤΡΟΠΟΣ ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ

Πρόσωπο με πρόσωπο

ΧΡΗΣΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ

Χρήση ΤΠΕ στη διδασκαλία: παρουσιάσεις powerpoint για κάθε ενότητα του μαθήματος, ανάρτηση πρόσθετου ψηφιακού υλικού στο eclass

Χρήση ΤΠΕ στην επικοινωνία με τους φοιτητές: αξιοποίηση του eclass για την ανάρτηση ανακοινώσεων σχετικά με το μάθημα και ως forum επικοινωνίας

ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ

Δραστηριότητα	Φόρτος Εργασίας Εξαμήνου
Διαλέξεις	13 εβδομάδες x 3 ώρες = 39 ώρες
Πρόοδος	8 εβδομάδες x 3 ώρες x 1.5 = 36 ώρες
Τελικές εξετάσεις	13 εβδομάδες x 3 ώρες x 1.5 = 58.5 ώρες
Σύνολο Μαθήματος	133.5 ώρες

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΦΟΙΤΗΤΩΝ 

α) Διεξαγωγή ενδιάμεσης εξέτασης («προόδου») (30%) την 9η εβδομάδα (δοκιμασία πολλαπλής επιλογής) και

β) Διεξαγωγή γραπτών τελικών εξετάσεων (70%) (ερωτήσεις σύντομης ανάπτυξης).

Ο βαθμός της προόδου πολλαπλασιάζεται επί 0.30 (π.χ. 10 x 0.30=3).

Ο βαθμός των γραπτών τελικών εξετάσεων πολλαπλασιάζεται επί 0.70 (π.χ. 10 x 0.70=7).

Η τελική βαθμολογία προκύπτει από το άθροισμα των επιμέρους βαθμολογιών (π.χ. 3+7)=10.

Γλώσσα αξιολόγησης είναι η ελληνική (και η αγγλική για φοιτητές/φοιτήτριες Erasmus).

ΣΥΝΙΣΤΩΜΕΝΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Βασικά εγχειρίδια

Ν. Nugent, Πολιτική και Διακυβέρνηση στην Ευρωπαϊκή Ένωση (2012, Σαββάλας), Γ΄ έκδοση Α. Πλιάκος, Το Δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (2018, Νομική Βιβλιοθήκη), 2η έκδοση

Προτεινόμενη βιβλιογραφία

D. Ashiagbor, N. Countouris and I. Lianos (eds), The European Union after Lisbon (2012, Cambridge University Press)

E. Berry, B. Bogusz, M. Homewood and S. Strecker, Complete EU Law. Texts, Cases, and Materials (2022, OUP), Fifth edition

D. Chalmers and A. Arnull (eds), The Oxford Handbook of European Union Law (2015, OUP)

O. Costa and N. Brack, How the EU Really Works (2019, Routledge), 2nd edn

P. Craig and G. de Búrca, EU Law. Text, Cases and Materials (2020, OUP), 7th edn

P. Craig and G. de Búrca, The Evolution of EU Law (2021, OUP), 3rd edn

M. Cremona (ed.), Compliance and the Enforcement of EU Law (2012, OUP)

M. Cremona and C. Kilpatrick (eds), EU Legal Acts: Challenges and Transformations (2018, OUP)

A. Dashwood, M. Dougan, B. J. Rodger, E. Spaventa and D. Wyatt, Wyatt and Dashwood's European Union Law (2011, Hart Publishing)

M. Dawson and F. de Witte, EU Law and Governance (2022, Cambridge University Press)

B. de Witte, A. Ott and E. Vos (eds), Between Flexibility and Disintegration. The Trajectory of Differentiation in EU Law (2017, Edward Elgar)

A. Glencross, Η Πολιτική της Ευρωπαϊκής Ολοκλήρωσης (2016, Εκδόσεις Ι. Σιδέρης), 2η έκδοση

S. Hix, Το Πολιτικό Σύστημα της Ευρωπαϊκής Ένωσης (2009, Μεταίχμιο)

Π. Κ. Ιωακειμίδης, Η Συνθήκη της Λισσαβώνας. Παρουσίαση, Ανάλυση, Αξιολόγηση (2010, Εκδόσεις Θεμέλιο) Ε. Jones, A. Menon and S. Weatherill (eds), The Oxford Handbook of the European Union (2012, OUP)

Γ. Ε. Φ. Καλαβρός και Θ.Γ. Γεωργόπουλος, Το Δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Θεσμικό Δίκαιο (2020, Νομική Βιβλιοθήκη), 3η έκδοση

Ν. Μαραβέγιας, Ευρωπαϊκή Ένωση. Δημιουργία, Εξέλιξη, Προοπτικές (2016, Εκδόσεις Κριτική)

Α. Μεταξάς, Η Ποιοτική Ιδιαιτερότητα της Ενωσιακής Έννομης Τάξης. Αλληλεσύνθεση, Κρίση, Εξαίρεση (2020, Εκδόσεις Σάκκουλα)

Ν. Μούσης, Ευρωπαϊκή Ένωση. Δίκαιο, Οικονομία, Πολιτική (2018, Παπαζήσης)

R. Schütze and T. Tridimas (eds), Oxford Principles of European Union Law: The European Union Legal Order, Volume I (2018, OUP)

Ε. Σαχπεκίδου, Ευρωπαϊκό Δίκαιο (2021, Εκδόσεις Σάκκουλα), 3η έκδοση

Α. Σαμαράς, Η Αρχή της Υπεροχής του Δικαίου της ΕΕ. Θεμέλιος Λίθος για την Ακεραιότητα της Αυτόνομης Ενωσιακής Έννομης Τάξης (2023, Νομική Βιβλιοθήκη)

Κ. Στεφάνου, Το Νομικό Σύστημα της Ευρωπαϊκής Ένωσης (2015, Νομική Βιβλιοθήκη)

K. Στεφάνου (επιμ.), Το Σύστημα Διακυβέρνησης της Ευρωπαϊκής Ένωσης (2020, Νομική Βιβλιοθήκη)

B. Τζέμος, Οι Πολιτικοί Θεσμοί της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Συνθήκη της Λισαβόνας (2009, Νομική Βιβλιοθήκη)

H. Wallace, M. A. Pollack, Ch. Roederer-Rynning and A. R. Young, Policy-Making in the European Union (2020, OUP), 8th edn

B. Χριστιανός, Ρ. Ε. Παπαδοπούλου, Μ. Περάκης, Εισαγωγή στο Ευρωπαϊκό Δίκαιο (2021, Νομική Βιβλιοθήκη), 2η έκδοση

K. S. Ziegler, P. J. Neuvonen and V. Moreno-Lax (eds), Research Handbook on General Principles in EU Law (2022, Edward Elgar)

Εκδόσεις ΕΕ

K.-D. Βorchardt, Το Αλφάβητο του Δικαίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης (2017), https://op.europa.eu/el/publication- detail/-/publication/5d4f8cde-de25-11e7-a506-01aa75ed71a1

Ευρωπαϊκό       Κοινοβούλιο,        Θεματολογικά       Δελτία       για       την       Ευρωπαϊκή       Ένωση        (2022),https://www.europarl.europa.eu/factsheets/el/home

P. Fontaine, Η Ευρώπη σε 12 μαθήματα (2017), https://op.europa.eu/webpub/com/eu-in-12-lessons/el/

Πώς λειτουργεί η Ευρωπαϊκή Ένωση. Ο Οδηγός σας στα Θεσμικά Όργανα της ΕΕ  (2014), http://publications.europa.eu/resource/cellar/9a6a89dc-4ed7-4bb9-a9f7-53d7f1fb1dae.0018.02/DOC_1

 

Ιστοσελίδες:

Επίσημος ιστότοπος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, https://european-union.europa.eu/index_el

Ιστότοπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, https://commission.europa.eu/index_el

Ιστότοπος      του      Ευρωπαϊκού     Συμβουλίου     και      του     Συμβουλίου     της     Ευρωπαϊκής      Ένωσης,

https://www.consilium.europa.eu/el/

Ιστότοπος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, https://www.europarl.europa.eu/portal/el

Πρόσβαση στο Δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, https://eur-lex.europa.eu/homepage.html?locale=el

Συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Ένωση, https://eur-lex.europa.eu/resource.html?uri=cellar:2bf140bf-a3f8-4ab2- b506-fd71826e6da6.0010.02/DOC_1&format=PDF

Συνθήκη        για        τη       Λειτουργία       της       Ευρωπαϊκής       Ένωσης,        https://eur-lex.europa.eu/legal- content/EL/TXT/PDF/?uri=CELEX:12012E/TXT&from=FI

Χάρτης      Θεμελιωδών      Δικαιωμάτων      της      Ευρωπαϊκής       Ένωσης,       https://eur-lex.europa.eu/legal- content/EL/TXT/?uri=celex%3A12016P%2FTXT

Κατευθύνσεις για τις πηγές και συμπληρωματική βιβλιογραφία παρέχονται στο πλαίσιο κάθε ενότητας του μαθήματος.

URL ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΣΤΟ ECLASS (ΠΛΑΤΦΟΡΜΑ ΤΗΛΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ)

https://eclass.uop.gr/courses/1267/